POZ

POZ, Podstawowa opieka zdrowotna jest częścią systemu opieki zdrowotnej, zapewniającą wszystkim osobom uprawnionym do świadczeń zamieszkałym/przebywającym na terytorium Polski kompleksowe i skoordynowane świadczenia opieki zdrowotnej w miejscu zamieszkania. Świadczenia udzielane są w warunkach ambulatoryjnych (w gabinecie, poradni lub przychodni), a w przypadkach uzasadnionych medycznie, także w domu pacjenta (również w domu pomocy społecznej). Obejmują także profilaktyczną opiekę nad dziećmi i młodzieżą sprawowaną przez pielęgniarkę/higienistkę w środowisku nauczania i wychowania.

Podstawowa Opieka Zdrowotna oparta jest na prawie do imiennego wyboru lekarza, pielęgniarki, położnej podstawowej opieki zdrowotnej. Wyboru dokonujesz poprzez złożenie pisemnej deklaracji u lekarza, pielęgniarki, położnej podstawowej opieki zdrowotnej w wybranej przez Ciebie przychodni.

Świadczenia udzielane są w dni powszednie od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 18.00, z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy.

Świadczenia nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej dostępne są w dni powszednie w godzinach od 18.00 do 8.00 rano dnia następnego, oraz całodobowo w dni ustawowo wolne od pracy.

Zarówno wykazy świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, jak też szczegółowo, zakresy zadań realizowanych w ramach tych świadczeń określają przepisy rozporządzeń Ministra Zdrowia.

Świadczenia lekarza obejmują:

• profilaktykę chorób, w tym badania i porady w ramach profilaktyki wieku rozwojowego oraz szczepienia ochronne,
• świadczenia profilaktyki chorób układu krążenia,
• udzielanie porad w leczeniu schorzeń, w tym zapewnienie diagnostyki laboratoryjnej oraz obrazowej i nieobrazowej (EKG, RTG, USG) zgodnie z obowiązującym wykazem,
• wykonywanie zabiegów w gabinecie zabiegowym i w domu pacjenta,
• orzekanie o stanie zdrowia,
• inne świadczenia wynikające z potrzeb populacji objętej opieką, w tym: kierowanie do poradni specjalistycznych i na leczenie szpitalne, kierowanie na rehabilitację i leczenie uzdrowiskowe, kwalifikowanie doświadczeń transportu sanitarnego i wystawianie zleceń przewozów, wystawianie zleceń na realizację świadczeń pozostających w zakresie zadań pielęgniarki, wystawianie zaświadczeń dotyczących stanu zdrowia pacjenta.

Świadczenia pielęgniarki POZ obejmują kompleksową opiekę pielęgniarską nad osobą, rodziną, społecznością w środowisku zamieszkania, z uwzględnieniem miejsca udzielania świadczeń, takie jak:

• świadczenia profilaktyczne u dzieci w wieku 0-6 r.ż., w tym:
• wizyty patronażowe w 3-4 (trzecim-czwartym) miesiącu życia i – o ile w czasie tej wizyty zostały stwierdzone zaburzenia stanu zdrowia dziecka – także w 9 (dziewiątym) miesiącu życia dziecka,
• testy przesiewowe w 12(dwunastym) miesiącu życia dziecka oraz w wieku 2, 4 i 5 lat;
• świadczenia profilaktyki gruźlicy;
• świadczenia lecznicze, w tym: wykonywanie iniekcji i zabiegów na podstawie zleceń lekarzy ubezpieczenia zdrowotnego w gabinecie pielęgniarki POZ i w domu pacjenta;
• świadczenia diagnostyczne, w tym: pobieranie materiałów do badań diagnostycznych na podstawie zlecenia lekarza POZ, w sytuacji gdy pobranie z przyczyn medycznych powinno być zrealizowane w domu pacjenta;
• świadczenia pielęgnacyjne i rehabilitacyjne, w szczególności dla osób, u których występuje ograniczenie sprawności psychofizycznej w wyniku choroby.

Świadczenia położnej POZ obejmują kompleksową pielęgnacyjną opiekę położniczo-neonatologiczno-ginekologiczną nad populacją objętą opieką, w tym:

• edukację w zakresie planowania rodziny;
• opiekę w okresie ciąży, porodu i połogu, w tym edukację przedporodową realizowaną u kobietw ciąży (w tym w ciąży wysokiego ryzyka), począwszy od 21(dwudziestego pierwszego) tygodnia ciąży do terminu rozwiązania;
• opiekę nad kobietą, noworodkiem i niemowlęciem do ukończenia 2 (drugiego) miesiąca życia, realizowaną w ramach wizyt patronażowych;
• opiekę w chorobach ginekologicznych, w tym opiekę pielęgnacyjną nad kobietą po operacji ginekologicznej lub onkologiczno-ginekologicznej obejmującą okres od momentu wypisu ze szpitala do całkowitego zagojenia się rany pooperacyjnej, realizowane na podstawie skierowania lekarza oddziału, który wykonał operację;
• wykonywanie zgodnie z posiadanymi kompetencjami, iniekcji i zabiegów na podstawie zleceń innych lekarzy ubezpieczenia zdrowotnego, w gabinecie położnej poz i w domu pacjenta;
• pobieranie materiału z szyjki macicy do przesiewowego badania cytologicznego w ramach Programu profilaktyki raka szyjki macicy, o ile umowa świadczeniodawcy z Funduszem obejmuje powyższe świadczenie;
• opiekę nad kobietą w każdym okresie jej życia.

Świadczenia nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej w POZ obejmują świadczenia udzielane w dni powszednie po godzinie 18.00 do 8.00 rano dnia następnego i całodobowo w dni ustawowo wolne od pracy:

• porady lekarskie udzielane doraźnie w warunkach ambulatoryjnych lub w domu chorego w przypadkach zachorowań, z wyłączeniem stanów nagłego zagrożenia zdrowia lub życia,
• świadczenia pielęgniarskie zlecone przez lekarza, wynikające z udzielonej porady,
• świadczenia pielęgniarskie realizowane w warunkach ambulatoryjnych lub w domu chorego, zlecone przez lekarzy ubezpieczenia zdrowotnego, wynikające z potrzeby zachowania ciągłości leczenia.
• Informacja o miejscu świadczenia opieki nocnej i świątecznej powinna być umieszczona w widocznym miejscu wewnątrz i na zewnątrz siedziby lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Informacje o miejscach udzielania świadczeń publikowane są również przez Oddziały Wojewódzkie NFZ na stronach internetowych.

Umowa o udzielanie świadczeń transportu sanitarnego w POZ przewiduje realizację następujących przewozów celem podjęcia lub kontynuacji leczenia:

• z miejsca zamieszkania (pobytu) pacjenta na leczenie realizowane w trybie stacjonarnym;
• z miejsca zamieszkania (pobytu) pacjenta na leczenie w trybie dziennym;
• z miejsca zamieszkania (pobytu) na pierwszorazowe świadczenie z rodzaju ambulatoryjnej opieki specjalistycznej albo leczenia stomatologicznego i z powrotem;
• z miejsca zamieszkania (pobytu), w celu wykonania zabiegów i procedur medycznych wynikających z procesu leczenia realizowanego przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej do którego zadeklarowany jest świadczeniobiorca, i z powrotem;
• z miejsca zamieszkania (pobytu) do zakładu długoterminowej opieki zdrowotnej.”
• Lekarzem kwalifikującym pacjenta do realizacji przewozu oraz wydającym skierowanie na przewóz jest lekarz POZ. Wydając skierowanie na przewóz, lekarz POZ wskazuje pacjentowi jednocześnie realizatora przewozu.W przypadku świadczeń transportu sanitarnego w POZ zasady odpłatności pacjenta są takie same jak w przypadku opisanego wcześniej transportu sanitarnego.W ramach umowy o udzielanie transportu sanitarnego w POZ realizowane są także przewozy określane jako Transport sanitarny „daleki” w POZ.Z transportu „dalekiego” w POZ możesz skorzystać w następujących sytuacjach:
• kiedy z przyczyn losowych musiałeś skorzystać z pomocy medycznej w szpitalu za granicą, a Twój stan zdrowia w momencie wypisu ze szpitala jest stabilny, ale nie pozwala na samodzielny powrót do domu.
  Taki transport jest realizowany od granicy Polski do miejsca Twojego zamieszkania;
• kiedy z przyczyn losowych musiałeś skorzystać z pomocy medycznej w zagranicznym szpitalu, ale wymagasz kontynuacji leczenia w kraju, a stan Twojego zdrowia pozwala na uzyskanie wypisu i nie ma medycznych przeciwwskazań do przewozu ambulansem.
  W takim przypadku przysługuje Ci transport od granicy Polski do szpitala, który jest położony najbliżej Twojego domu i w którym możliwe jest kontynuowanie leczenia.
• kiedy z przyczyn uzasadnionych medycznie musisz korzystać ze świadczeń konkretnej poradni specjalistycznej oddalonej od miejsca zamieszkania o więcej niż 120 km „tam i z powrotem”, a ogólny stan Twojego zdrowia nie pozwala na samodzielne dotarcie do poradni. Transport przysługuje wtedy z Twojego miejsca zamieszkania do najbliższego świadczeniodawcy, który udzieli CI świadczeń i z powrotem;
• kiedy musisz ze względów medycznych korzystać z wysokospecjalistycznych świadczeń ambulatoryjnych, które realizowane są jedynie przez niektóre poradnie, do których odległość z miejsca Twojego zamieszkania przekracza 120 km „tam i z powrotem”, a ogólny stan zdrowia chorego nie pozwala na samodzielny dojazd do poradni. Transport przysługuje wtedy od miejsca zamieszkania do poradni i z powrotem;
• Aby skorzystać z transportu sanitarnego „dalekiego” w POZ powinieneś (Twoja rodzina albo opiekun prawny), po wcześniejszej konsultacji z lekarzem POZ, wystąpić z wnioskiem do dyrektora oddziału wojewódzkiego NFZ.Wniosek taki należy złożyć w oddziale Funduszu, do którego należysz.Po rozpatrzeniu wniosku, dyrektor oddziału Funduszu wyda jego sprawie pisemnie stanowisko.Szczegółowe informacje dotyczące umowy o udzielanie świadczeń transportu sanitarnego w POZ znajdziesz w zarządzeniu Nr 69/2013/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 27 listopada 2013 r.Finansowanie świadczeń w POZ, z wyjątkiem świadczeń nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej w POZ, odbywa się na podstawie rocznych stawek kapitacyjnych, w oparciu o listy świadczeniobiorców (pacjentów) objętych opieką na podstawie deklaracji wyboru, a w przypadku dzieci i młodzieży szkolnej, na podstawie list uczniów szkół, z którymi świadczeniodawca nawiązał współpracę.Dla wskazanych warunkami umowy grup pacjentów, stawka kapitacyjna korygowana jest odpowiednim współczynnikiem zwiększającym finansowanie świadczeń.Niektóre porady i wizyty udzielane w programach profilaktycznych, świadczenia udzielane osobom spoza list pacjentów, niektóre przewozy transportem sanitarnym, finansowane są według cen jednostkowych ustalonych odrębnie dla tych świadczeń.Obowiązujące od 1 stycznia 2015 r. wartości rocznych bazowych stawek kapitacyjnych oraz cen świadczeń objętych odrębnym finansowaniem w POZ dostępne są w treści załącznika Nr 1 do zarządzenia Nr 3/2014/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 7 stycznia 2015 r.Finansowanie świadczeń nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej w POZ odbywa się na podstawie wynegocjonowanego ryczałtu miesięcznego, a jego wysokość zależna jest od liczby ludności zamieszkałej na obszarze zabezpieczenia.

Badania dostępne w POZ

1. Badania hematologiczne:

• • 1. 1. • morfologia krwi obwodowej z płytkami krwi,
          • morfologia krwi obwodowej z wzorem odsetkowym i płytkami krwi,
          • retykulocyty,
          • odczyn opadania krwinek czerwonych (OB).

2. Badania biochemiczne i immunochemiczne w surowicy krwi:

• • 1. 1. • sód,
          • potas,
          • wapń zjonizowany,
          • żelazo,
          • żelazo – całkowita zdolność wiązania (TIBC),
          • stężenie transferyny,
          • stężenie hemoglobiny glikowanej (HbA1c),
          • mocznik,
          • kreatynina,
          • glukoza,
          • test obciążenia glukozą,
          • białko całkowite,
          • proteinogram,
          • albumina,
          • białko C-reaktywne (CRP),
          • kwas moczowy,
          • cholesterol całkowity,
          • cholesterol-HDL,
          • cholesterol-LDL,
          • triglicerydy (TG),
          • bilirubina całkowita,
          • bilirubina bezpośrednia,
          • fosfataza alkaliczna (ALP),
          • aminotransferaza asparaginianowa (AST),
          • aminotransferaza alaninowa (ALT),
          • gammaglutamylotranspeptydaza (GGTP),
          • amylaza,
          • kinaza kreatynowa (CK),
          • fosfataza kwaśna całkowita (ACP),
          • czynnik reumatoidalny (RF),
          • miano antystreptolizyn O (ASO),
          • hormon tyreotropowy (TSH),
          • antygen HBs-AgHBs,
          • VDRL,
          • FT3,
          • FT4,
          • PSA – Antygen swoisty dla stercza całkowity.

3. Badania moczu:

• • 1. 1. • ogólne badanie moczu z oceną właściwości fizycznych, chemicznych oraz oceną mikroskopową osadu,
          • ilościowe oznaczanie białka,
          • ilościowe oznaczanie glukozy,
          • ilościowe oznaczanie wapnia,
          • ilościowe oznaczanie amylazy.

4. Badania kału:

• • 1. 1. • badanie ogólne,
          • pasożyty,
          • krew utajona – metodą immunochemiczną.

5. Badania układu krzepnięcia:

• • 1. 1. • wskaźnik protrombinowy (INR),
          • czas kaolinowo-kefalinowy (APTT),
          • fibrynogen.

6. Badania mikrobiologiczne:

• • 1. 1. • posiew moczu z antybiogramem,
          • posiew wymazu z gardła z antybiogramem,
          • posiew kału w kierunku pałeczek Salmonella i Shigella.

7. Badanie elektrokardiograficzne (EKG) w spoczynku

8. Badanie ultrasonograficzne (USG):

• • 1. 1. • USG tarczycy i przytarczyc,
          • USG ślinianek,
          • USG nerek, moczowodów, pęcherza moczowego,
          • USG brzucha i przestrzeni zaotrzewnowej, w tym wstępnej oceny gruczołu krokowego,
          • USG obwodowych węzłów chłonnych.

9. Spirometria

10. Zdjęcia radiologiczne:

• • 1. 1. • zdjęcie klatki piersiowej w projekcji AP i bocznej,
          • zdjęcia kostne – w przypadku kręgosłupa, kończyn i miednicy w projekcji AP i bocznej:
          • zdjęcie czaszki,
          • zdjęcie zatok,
          • zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej.

Poza badaniami wymienionymi powyżej, lekarz POZ może kierować pacjentów także na finansowane przez Fundusz badania endoskopowe: gastroskopię i kolonoskopię.